Wanneer ben je gestrest, overspannen of heb je een burn-out? En wat kan je doen? In mijn begeleiding als mindset coach krijg ik steeds vaker te maken met cliënten die overspannen zijn. De term overspannenheid wordt vaak in een adem genoemd met stress en burn-out.
Stress
Stress hebben we nodig. Stress is die prikkel die aanzet tot actie. Zonder stress komen we tot weinig. Om een prestatie te leveren is stress dus belangrijk. Te veel stress heeft echter een negatief effect op ons welbevinden. Het komt regelmatig voor dat iemand echt veel te veel op zijn bordje heeft. Maar wie zegt dat je dat ook allemaal moet doen? In andere gevallen gaat het om taakopvatting. Is het wel jouw taak? Van wie moet het perfect zijn?
Ben je bijvoorbeeld heel perfectionistisch van karakter of vind je het moeilijk grenzen te stellen, durf je niet goed voor jezelf op te komen dan kan jij snel het gevoel ervaren van stress. Het is dan goed om te kijken waar die stress vandaan komt. Wat is de trigger die ervoor zorgt dat je gestrest raakt?
Normale reactie als iets moet veranderen
Mensen met spanningsklachten zijn geen ‘probleemgeval’, maar gewoon gezonde mensen die een normale reactie vertonen bij ongezonde taakdruk, vaak gecombineerd met een stress verhogende manier van denken (piekeren). Stress en burn-out klachten zijn een signaal van lichaam en geest dat je uit de comfortzone bent. De balans tussen taken en wat je kunt dragen, is dan vaak verstoord of iets in je leven past niet bij wie je bent of wat je belangrijk vindt. Het is een teken dat er iets moet veranderen.
Aanhoudende stress
Als je te lang last hebt van stress en je lijf zich niet kan herstellen van stress, kun je een burn-out krijgen. Je ‘reserves’ zijn dan op en je lichaam en geest zijn uitgeput. Een burn-out heeft vaak met het werk te maken, maar dat hoeft niet per se. Het kan ook gebeuren bij andere aanhoudende stress. Bijvoorbeeld als je zorgt voor een zieke familielid of vriend, een zware en drukke studie doet, of lang geldzorgen hebt.
Ben ik overspannen, of heb ik een burn-out?
Een burn-out ontstaat heel geleidelijk. Vaak gaan er maanden en soms zelfs jaren stress aan vooraf. Langdurige blootstelling aan stress met weinig herstelperioden kan leiden tot overspannenheid. In een eerdere fase van overspannenheid raakt je energie op en heb je moeite om alles goed te doen. Ook heb je vaak al last van lichamelijke klachten. Maar je herstelt nog wel iedere keer en door er iets aan te doen, voorkom je een burn-out. In feite waarschuwt je lijf je in deze eerdere fase al voor een echte burn-out.
Roofbouw
Burn-out treedt pas op na langdurige, vaak jarenlange roofbouw op het lichaam. Een burn-out ontstaat als mensen ondanks de stress en de spanningsklachten stug blijven doorgaan. De klachten bestaan vaak al vele maanden voordat iemand zich uiteindelijk ziekmeldt. Als mindset coach spreken we pas over burn-out als dit door een bedrijfsarts, huisarts, psychiater of psycholoog is vastgesteld en bij voorkeur met een test is bevestigd.
Symptomen burn-out
Het helpt als je de symptomen van een burn-out herkent. Bij een burn-out zijn tenminste drie van de volgende klachten aanwezig:
Vermoeidheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid
Niet tegen drukte/herrie kunnen
Emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen, concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid.
De klachten zijn meer dan zes maanden geleden begonnen.
Gevoelens van vermoeidheid en uitputting staan sterk op de voorgrond.
De symptomen zijn niet uitsluitend toe te schrijven aan een psychische stoornis.
Werkstress, Burn-out en Verzuim in cijfers
Stress op het werk is beroepsziekte nummer 1. Meer dan een miljoen mensen loopt jaarlijks het risico op een burn-out en andere werkgerelateerde psychische aandoeningen. Uit de factsheet van TNO blijkt dat 1,3 Miljoen Nederlandse werknemers in 2019 burn-outklachten hadden. De kosten van werkstress gerelateerd verzuim zijn opgelopen tot 3,1 miljard euro per jaar (2018). De cijfers laten zien dat aandacht voor werkstress hard nodig is: werkstress is nog altijd een belangrijke reden voor verzuim en uitval, zeker ook tijdens de coronacrisis.
Wat kan je eraan doen?
Stress en burn-out coaching kan je helpen bij de vermindering van stressklachten of ter ondersteuning bij preventie of herstel van burn-out. Wil je hier meer over weten kijk dan op onze aanpak van stress en burn-out coaching op onze site of neem contact met ons op!